Omurgadaki disklerin yerinden kayması sonucu sinirlere baskı yapmasıdır. Bel fıtığı, sırt ve bacaklarda ağrıya yol açabilir. Genellikle ağır kaldırma, aşırı hareket veya yaşlanma nedeniyle gelişir. Bel fıtığı, bacaklarda uyuşma, güçsüzlük ve ağrı gibi belirtilerle kendini gösterir. Tedavi, dinlenme, fizik tedavi veya cerrahi müdahaleyi içerebilir.
Bel Fıtığı Belirtileri
Belirtiler, fıtığın yerleştiği bölgeye ve sinirlere uygulanan baskının derecesine bağlı olarak değişiklik gösterir. Genellikle belin alt kısmında yoğunlaşan ağrılar, fıtıklaşan disk nedeniyle sinirlerin baskı altında kalmasıyla artar. Bu ağrı sürekli olabilir ya da belli hareketlerle tetiklenebilir. Fıtığın sinir köklerine baskı yapması nedeniyle ağrı, belden bacaklara, özellikle de kalça, uyluk ve diz bölgesine doğru yayılabilir.
Bu duruma “iskiyemi” adı verilir. Sinirlerin baskı altında olması nedeniyle bacaklarda veya ayaklarda uyuşma, karıncalanma gibi duyusal bozukluklar görülür. Bel fıtığı, bacaklarda kas gücünü de etkileyebilir, bu da kişinin hareket etmesini zorlaştırabilir.
Bel Fıtığı Yaşanmasına Neden Olan Faktörler
Başlıca nedeni, omurga disklerinin yaşlanma ile doğal olarak zayıflamasıdır. Ancak bazı dış faktörler bu durumu hızlandırabilir. Yanlış şekilde ağır yük kaldırmak ya da sürekli yük taşımak, riski artırabilir. Vücut ağırlığının fazla olması, omurgaya fazla baskı yapar ve disklerin zamanla yıpranmasına yol açar. Uzun süre yanlış duruşta oturmak ya da ayakta durmak, bel bölgesine gereksiz stres uygular ve bu da fıtığa yol açabilir. Bazı kişilerde bel fıtığı gelişme riski daha yüksektir. Ailede öyküsü olan bireylerin bu hastalığa yakalanma olasılığı daha fazladır. Düzenli egzersiz yapmamak, kasların güçsüzleşmesine ve omurganın zayıflamasına yol açabilir.
Bel Fıtığı Tanısı
Tanı, genellikle bir fiziksel muayene ile başlar. Doktor, hastanın ağrılarının kaynağını belirlemek için vücut hareketlerini ve sinir tepkilerini değerlendirir. Ancak kesin tanı için görüntüleme yöntemlerine başvurulması gerekebilir. Omurgada yapısal bir problem olup olmadığını görmek için röntgen çekilebilir. Ancak bel fıtığı tanısını kesin olarak koymak için yeterli olmayabilir. MR, diskin yerinden kayıp olup olmadığını ve sinirlere baskı yapıp yapmadığını gösteren en etkili yöntemdir. Bilgisayarlı tomografi, MR ile elde edilen sonuçların yetersiz olduğu durumlarda kullanılır.
Bel Fıtığı Tedavi Yöntemleri
İlk aşamada fiziksel terapi, hastaların hareket kabiliyetini artırmayı ve ağrılarını hafifletmeyi amaçlar. Egzersizler, bel kaslarını güçlendirerek, fıtığın etkilerini azaltmaya yardımcı olabilir. Ağrıyı hafifletmek ve iltihaplanmayı önlemek için anti-inflamatuar ilaçlar, ağrı kesici veya kas gevşeticiler kullanılır. Şiddetli ağrılar için, ağrı kesici steroidler omurgaya enjekte edilebilir. Bu tedavi, sinirlerin etrafındaki iltihaplanmayı azaltır. Diğer tedavi yöntemleriyle sonuç alınamayan durumlarda, fıtıklaşan diskin alınması için cerrahi müdahale yapılabilir. Genellikle açık cerrahi veya mikroskobik cerrahi yöntemler kullanılır.
Bel Fıtığı Önlenebilir mi?
Fıtığın tamamen önlenmesi mümkün olmasa da, bazı yaşam tarzı değişiklikleriyle riski azaltmak mümkündür. Omurgayı destekleyen kasları güçlendirmek için karın ve sırt kaslarını güçlendiren egzersizler yapılmalıdır. Özellikle uzun süre oturulacaksa, ergonomik bir sandalye kullanmak ve doğru oturma pozisyonlarını almak faydalıdır.
Ağır yükleri kaldırırken doğru teknikleri kullanmak ve belin bükülmesinden kaçınmak önemlidir. Ağırlık arttıkça omurga üzerindeki baskı da artar, bu yüzden sağlıklı bir kiloda kalmak bel sağlığını korumak açısından önemlidir.
Sonuç
Bel fıtığı, yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilen bir sağlık sorunudur. Erken tanı ve uygun tedavi yöntemleri ile hastalar, fıtığın etkilerini en aza indirerek daha sağlıklı bir yaşam sürdürebilirler. Düzenli egzersiz, sağlıklı yaşam alışkanlıkları ve doğru tedavi ile bel fıtığına karşı korunmak mümkündür.
