Diz kırığı, diz kapağına veya diz eklemini oluşturan kemiklere olan kırıklardır. Bu tür kırıklar genellikle yüksek enerjili travmalar veya daha düşük enerjili ancak ciddi darbelere bağlı ortaya çıkar. Ciddi bir ortopedik problemdir. Acil diz kırığı ameliyatı gerektirir.
Diz Kırığı Ameliyatı Hangi Durumlarda Gerekir?
Kemiklerin ciddi şekilde hasar gördüğü veya yer değiştirdiği durumlarda gerekli hale gelir. Özellikle diz eklemi fonksiyonunu kaybettiğinde ve kırığın doğal iyileşme süreci yetersiz kaldığında ameliyat düşünülür. Ameliyatın gerekmesi için en yaygın durumlar şu şekildedir:
Eğer kırık, kemik parçalarının birbirinden uzaklaşmışsa ve diz ekleminin stabilitesini bozuyorsa, ameliyat gerekir. Kemiğin doğru bir şekilde iyileşmesi ve fonksiyonların korunması için parçaların yerine oturtulması ameliyatla sağlanır.
Diz eklemi düzgün çalışmak için pürüzsüz bir yüzeye ihtiyaç duyar. Kırık, eklem yüzeyinde bozulmaya yol açtıysa ve kemiklerin düzgün kaynaması mümkün değilse, cerrahi müdahale gerekir.
Kemiğin birkaç parçaya ayrıldığı ciddi kırıklar ameliyat gerektirir. Bu durumda kemik parçalarının plakalar ve vidalarla sabitlenmesi gerekebilir. Bazı diz kırıkları alçı veya atel gibi yöntemlerle tedavi edilmeye çalışılır. Ancak bu yöntemler başarısız olduğunda ya da kemik düzgün iyileşmediğinde ameliyat kaçınılmaz hale gelir.
Genel olarak hastanın diz ekleminin hareketliliğini ve fonksiyonunu korumak için yapılır. Ameliyatın gerekli olup olmadığını belirlemek için ortopedik muayene ve görüntüleme testleri yapılır.
Diz Kırığı Ameliyatı Aşamaları
Diz kırığı ameliyatı, kemiklerin doğru iyileşmesini sağlamak ve diz ekleminin fonksiyonlarını geri kazandırmak için yapılır. Ameliyat süreci birkaç aşamadan oluşur.
Ameliyat öncesi hastanın genel sağlık durumu değerlendirilir. Kan testleri, röntgen ve MR gibi görüntüleme teknikleri ile kırığın yapısı belirlenir. Ameliyat sırasında genel anestezi uygulanır, bu sayede hasta uyur ve hiçbir acı hissetmez.
- Ameliyat sırasında cerrah, kırığın bulunduğu bölgeye ulaşmak için ciltte bir kesi yapar. Kırığın türüne ve yerine bağlı olarak kesi daha geniş veya küçük olabilir. Cerrah, bu aşamada kasları ve dokuları dikkatlice ayırarak kemiği açığa çıkarır.
- Diz kırıkları genellikle plaklar, vidalar veya intramedüller çiviler ile sabitlenir. Cerrah, kemik parçalarını doğru konumlarına yerleştirir ve bu metal parçalarla kemiği sabitler. Eğer kırık çok parçalıysa, bazen dıştan bir çerçeve (eksternal fiksatör) de kullanılabilir.
- Kemik düzgün bir şekilde sabitlendiğinde, cerrah kesiyi kapatır ve dikiş veya zımbalarla yarayı kapatır. Daha sonra ameliyat bölgesi steril bandajlarla kapatılır.
Ameliyat sonrasında hasta, dizin iyileşme sürecini hızlandırmak için bir süre hastanede gözlem altında tutulur. Fizik tedaviye erken başlanması, dizin hareket kabiliyetini kazanması için çok önemlidir. Tam iyileşme süreci birkaç ay sürebilir ve bu süre boyunca düzenli kontroller yapılır.
Diz Kırığı Ameliyatı Sonrası
Diz kırığı ameliyatı sonrasında iyileşme süreci, hastanın günlük yaşantısına geri dönebilmesi için önemli bir süreçtir. Bu dönemde dikkat edilmesi gereken birçok faktör vardır. Ameliyat sonrası ilk günlerde hasta genellikle hastanede gözlem altında tutulur. Ağrı yönetimi için ağrı kesici ilaçlar kullanılır ve şişliği azaltmak için diz bölgesine buz uygulanabilir.
Ameliyattan sonra hastanın hareket kabiliyetini geri kazanması için fizik tedavi süreci başlatılır. Diz ekleminde sertlik ve kas zayıflığı oluşmaması için erken hareket büyük önem taşır. Fizyoterapist, dizin esnekliğini ve gücünü artırmaya yönelik egzersizler önerir. İlk aşamalarda diz üzerine yük vermek sınırlıdır ve hastaya koltuk değnekleri kullanması önerilebilir.
Ameliyat sonrası ilk birkaç hafta boyunca dizde şişlik ve ağrı olabilir. Doktorun önerdiği ilaçlar ve buz uygulamaları bu semptomları hafifletmeye yardımcı olur. Şişliği kontrol altında tutmak için dizin yukarıda tutulması da etkili bir yöntemdir.
Hasta, ameliyat sonrası birkaç hafta içinde doktor kontrollerine çağrılır. Röntgen veya MR gibi görüntüleme teknikleri ile kemiğin doğru kaynayıp kaynamadığı kontrol edilir. Dikişlerin veya zımbaların alınması da bu süreçte gerçekleştirilir.
Kırığın türüne ve ameliyatın karmaşıklığına bağlı olarak diz kırığı ameliyatı sonrası tam iyileşme süresi değişkenlik gösterebilir. Genellikle 3-6 ay arasında dizin tamamen iyileşmesi beklenir. Bu süreçte fizik tedavi ve doktor kontrollerine düzenli olarak devam edilmelidir.